Jabikspaad (3)

Ik loop het Jabikspaad. Let op: het is niet dat ik het probeer, of dat ik een stukje doe, nee, ik loop. Punt.

Eerst loop je van dorp tot dorp. Elke etappe is er één. Elk bereikt dorp een nieuw hoogtepunt. Maar langzamerhand worden die dorpen kralen in een lange, lange ketting. De ketting wordt het verhaal. Afgezien van de fysieke inspanning doet dat lopen iets met je gedachten. Interessant, hoe zal dat verder gaan?
Over dat begin, die eerste stukken, heb ik eerder geblogd. Maar nu ik verder ben, kijk ik er anders tegen aan. Voor de volledigheid begin ik opnieuw bij het begin.

Dorpen. Terp, kerk, café, huizen. Nieuwbouwwijk? Dan ook een school. Soms een winkel: bakker, supermarkt. Overal doen we een boodschap; winkels in dorpen moet je ondersteunen.
Al die dorpen zijn verschillend, de bewoners zelf weten het beste hoe ze zich onderscheiden van het dorp verderop. En allemaal doen ze hun best om het leefbaar te houden. Als we om een kerk lopen duikt er bijna altijd iemand op voor een praatje, maar vooral om de trots op hun kerk te delen. En vlak daarna de zorgen: zondags zeven man in de kerk, twaalf man.... Maar met Kerst, Pasen en ander hoogtijdagen helemaal vol!

Als ik loop en terugkijk zie ik de torens. En inmiddels weet ik het: daar ligt Franeker, Hitzum, Tzum. Daarachter, onzichtbaar, weet ik meer torens, plaatsnamen.
Thuis lees ik boeken van wandelaars. Er valt veel over te denken.

Zwarte Haan

Het beginpunt.Tip: neem als vertrekpunt of aankomstplek een café: warm, droog, koffie en eten, een wc. Zolang ik in het Bildt liep was dat Café De Zwarte Haan.

Het eerste deel is buitendijks. Kan het iedereen aanraden om daar, in je eentje, een poos te lopen.

De dijk bleek achteraf een grens. Ga hem over en je loopt in mens-gemaakt land.

Foto's: A.B. van der Ploeg en van Aag zelf.

Oostmahorn, Esonstad, Holwerd, Dokkum

Ik heb weleens de indruk dat mensen niet goed begrijpen hoe dat nou bij ons werkt: al die uitjes en activiteiten. Dus bij deze een voorbeeld.

In de krant (Leeuwarder Courant) stond (begin dit jaar of zo) een stukje over de restauratie van een kruitkelder in Oostmahorn. (Extra informatie uit het hoofdstuk Geschiedenis: Oostmahorn had een schans en was van maritiem belang, ooit).

Dus op een druilerige zondag in maart: erheen, kijken. Binnen zitten kunnen we nog ons leven lang.

Ter verhoging van de sfeer was er een kanon geplaatst, die daarvoor op de gemeentewerf van Dokkum langzaam verkrummelde. Had die ook weer een mooi plekje.

Oostmahorn zelf is een aardig dorp.

Draai je je wat verder om, dan ligt daar Esonstad: een recreatiedorp van Landal.

"Nu we hier zijn,wil ik het zien ook", zei man. Dus wandelden we erheen en erdoor.

We besloten bij gelegenheid zo'n huis te huren, om het eens aan de lijve te ervaren. En dat gebeurde afgelopen oktober, konden we meteen onze verjaardagen vieren. Het hele gezin, met een middagje zus, zwager en neef erbij: gezellig.

Het zijn modern ingerichte, comfortabele woningen, met veel binnenruimte.

Alles ligt wel ontzettend dicht op elkaar. We hebben geconcludeerd dat wij niet de doelgroep zijn; iets geprobeerd en weer wat geleerd.
Het grootste voordeel van het park vinden wij de ligging: je bent zo op Schiermonnikoog (je kunt zelfs vanaf het park met de boot), Groningen, Leeuwarden, Dokkum liggen vlakbij en verder is er ook van alles te zien en te doen.

Zo gingen wij naar Holwerd, een mooi dorp dat echt wel wat meer aandacht verdient (en inkomsten uit bv toerisme, waardoor het verder kan bloeien).

Op zondag gingen we naar Dokkum.

Het centrum is bijzonder fotogeniek, veel winkels en volop horeca. Kleine straatjes, gevelstenen, overal water, het is prachtig. Overigens is zondagsopening niet echt een ding, in Dokkum.

Samenvattend: door één klein krantenbericht hebben we zes dingen kunnen afstrepen, en nieuwe dingen kunnen bijschrijven op onze To-do-lijst.

Foto's van A.B. van der Ploeg en van Aag zelf.

Rügen

Rügen is een Duits eiland in de Oostzee, ook bekend als de Baltische Zee. Grofweg 40 bij 50 km groot, en te bereiken via een dam en een brug. Het eiland stond al een poosje op ons verlanglijstje, onder meer vanwege de kraanvogels die het als een tussenstation gebruiken op hun trektochten.

Het was een behoorlijk eind rijden (600 km), maar we waren nog maar net op het eiland of ik zag ze al in een weiland scharrelen. Het gekke is: kraanvogels worden meestal afgebeeld tijdens hun "dans". In het dagelijks leven zijn ze voornamelijk bezig met eten: voorovergebogen bewegen ze zich in groepjes door het gras. Wat je ziet zijn pluizige, grijs-bruine ruggen. Even dacht ik een soort reuze konijnen te zien. Later in de week zagen we er tientallen, zo niet honderden overvliegen. En overal hoorde je hun roep, zo'n prachtig geluid.

Al gauw bleek ons dat een week te kort was. Behalve dat er veel te zien is, vind je op het eiland diepe inhammen en binnenzeeën, zodat je soms flink moet omrijden. Er zijn niet veel wegen, en de meeste zijn nogal smal. Daar staat tegenover dat je er op de fiets goed uit de voeten kunt, en overal komen bussen. Er rijdt ook een (stoom)trein.

Overal vlak bij zee, overal strand, met duinen, met kliffen, met kiezelstrand en met bossen.

Kleine vissersplaatsjes

 Echte Oostzee-badplaatsen met witte hotels als villa's langs de hoofdstraat.

Middeleeuwse kerkjes

En recente geschiedenis
 

Prora

Ruige natuur
 

 en akkerbouw op glooiende velden

en nog veel meer. Dit was alleen de oost- en noordkant van het eiland, aan de rest zijn we niet toegekomen.
We hopen dus nog eens te gaan; dan twee weken. In het voorjaar of de vroege zomer, want de flora moet ook geweldig zijn (ik zag foto's van velden vol klaprozen). Het eiland is vergeven van hunebedden, grafheuvels en andere overblijfselen, wil ik ook zien.

Kortom: een aanrader. Tip: fietsen huren kan op veel plaatsen en is niet duur. Verder moet je overal fors voor betalen, contant graag. Denk aan parkeergeld, entree voor toeristische uitzichtpunten, toeristenbelasting, etc.

Foto's; A.B. van der Ploeg en van Aag zelf

Dekemastate

Het weer is zomers maar verder is het natuurlijk herfst. Tijd om eens terug te kijken op de afgelopen maanden. We hebben ontzettend veel gedaan en gezien, al zeg ik het zelf. "Doe je ook ergens verslag?" vroeg iemand geïnteresseerd. Nou, daar was niet veel van terecht gekomen. Foto's, dat wel. Hoog tijd om die eens te ordenen, voor ik weer vergeet van waar en wanneer. En dan hoop ik alsnog verslag te doen, in niet-chronologische volgorde.

In augustus hebben we de Dekemastate in Jelsum bezocht.

Het is een prachtig geheel: de state, de tuinmanswoning, de tuinen. Van het fruit wordt jam gemaakt, de bloemen vullen de vazen in het huis en op het terras.

Het interieur is prachtig, het geheel doet huiselijk aan. Dat was dan ook het streven: het zo te laten lijken of de bewoners even weg zijn.

De eerste vermelding van de state, toen nog een stins (stenen huis, min of meer vierkante woontoren) stamt uit 1486. Eerst bekend onder de naam Fetzastate, vanaf 1486 Camstrastate, als Pieter Camstra de nieuwe eigenaar wordt. Op zeker moment trouwde nazaat Reynsck Camstra met Hette Dekema.

wapens van de verschillende families

Zij heeft in 1538 een nieuwe state laten bouwen op de fundamenten van de Camstrastate. In de kelder kun je nog resten van de stins zien. Ik had alleen meer aandacht voor de weckvoorraad (sorry).

Beide echtelieden werden na hun dood begraven in de Galileërkerk te Leeuwarden. De kerk is inmiddels afgebroken, maar na wat omzwervingen is hun grafsteen heden ten dage te bezichtigen in het bosgedeelte van de tuinen bij de state, waar het deel uitmaakt van een speciaal daarvoor aangelegd monument.

Af en toe vliegen er F16's zo laag over dat je de piloot haast een handje kunt geven. Vliegveld Leeuwarden ligt een hanentree verderop. Het is een spectaculair gezicht, maar ook vervreemdend, om oud en nieuw op hetzelfde moment te ervaren.

We hopen in het voorjaar nog een keer te gaan, om dan de stinzenflora te bekijken.

aronskelken

Er is een website: http://www.dekemastate.nl/index.html
Foto's: A.B. van der Ploeg en van Aag zelf. Foto F-16: P.M.van der Ploeg.

Woord en beeld: hood

Lezen schept beelden in je hoofd. Het kan ook andersom. Je ziet iets en je denkt meteen aan iets dat je gelezen hebt. Bijvoorbeeld:

Op een prachtige vrijdagmiddag gingen we naar Beetsterzwaag.

Een kleine, maar fijne expositie met prachtige objecten. In een vitrine zag ik een leren hoofddeksel.

Perzië, 19de eeuws

Later navraag gedaan: het is een hoes voor de helm, die ernaast hing.

Bijschrift toevoegen

Maar dat terzijde. De muts is het beeld. Nu mijn associatie, de (licht aangepaste) tekst:

"Syrian hoods. Turkmen hoods. Afghan hoods. Tiny Indian hoods and huge eagle hoods from Central-Asia. Sixteenth century French hoods.
They're not an European invention. Frankish knights learned how to use hoods from Arab falconers during the crusades".

Helen Macdonald en Lupin, foto van haar Twitter-account, maker werd niet vermeld.

Nog een citaat: "Burqua, the word in Arabic. Hood".


Beeld: Tinco Lyclama Beetsterzwaag
Woord: H is for Hawk, 2014, Vintage Books
Beeld: H. is for Hawk, A New Chapter, BBC Two
De duur van de expositie is verlengd: tot en met 23 september 2018.

Vergeten aardappelen

Ik vond een halfvol zakje vergeten aardappelen.
Ze hadden flink hun best gedaan, zo in het donker.

We kopen biologisch geteelde aardappelen, die kiemen nu eenmaal sneller dan bespoten aardappelen. Ik denk, als ik die spruitjes zie: wat moet je wel niet doen om zoveel levenslust de kop in te drukken?
Zo'n aardappeltje gooi ik natuurlijk niet weg.

Die stop ik in de grond. Er is altijd wel ergens een leeg plekje. En anders kan het ook in een brede emmer. Of, schijnt het, gewoon in een zak tuingrond: gat erin, aardappel er in, wachten. Wel water geven dan. En ja, dat kan ook later dan in het voorjaar. Proberen kan altijd, nietwaar?

Groei!

.
Rustig laten groeien. Ze worden 40 á 50 cm hoog, schat ik zo. Bloeien is ook fijn, maar dat doen ze niet altijd, zo laat in het jaar.
Op een gegeven moment zijn ze op: de planten worden geel, ze krummelen weg. Dan kun je ze opgraven en als het goed is zitten er een aantal nieuwe aardappeltjes in de grond, tussen de wortels. En wat zo gek is: aardappels uit de winkel vind ik gewoon, maar nieuwe aardappeltjes uit zo'n knolletje, dat vind ik elke keer weer een wonder.

Woord en beeld: Friese Vrijheid

"In krijgshaftige bijeenkomsten bij de Opstalboom verklaarden ze de zee de oorlog..."

"Ze tekenden op dat het hun vrije landrecht was een zeeburcht te stichten en te versterken, als een gouden ring die om heel Friesland lag, overal even hoog en sterk, zodat de vloed voor altijd buiten de deur zou blijven".  

Opstalboom

Boek: De Wadden - Mathijs Deen, 2013, Thomas Rap
kunstproject: Monika Kühling, in de boslaan naar het voormalig klooster Ihlow
Opstalboom bij Aurich.