Uit: Vikingen!, Drents Museum

 Laat ik beginnen met te vertellen dat ik deze tentoonstelling twee keer heb bezocht.
De eerste keer was ik behoorlijk teleurgesteld en chagrijnig, ik vond het ronduit een slechte tentoonstelling. Weliswaar kreeg ik korting, maar ik vond 10 euro nog steeds teveel betaald. Hoe kon dat nou? Zoonlief zei dat ik veel te kritisch ben. Dat kan natuurlijk. Ik heb vervolgens aan diverse mensen, die ook geweest waren, gevraagd wat zij er van vonden. En kijk, die vonden het op zijn minst wel aardig, ook wel mooi, en sommigen waren laaiend enthousiaist. Hoe minder zij van te voren wisten over Vikingen, hoe enthousiaster ze waren. Zo, daar had ik wat aan. Misschien moest ik de expositie beschouwen als een "instapmodel".
Dus welgemoed en met open blik voor de tweede keer naar Assen. Beginnen bij het begin, goed kijken, goed lezen.
Een uur later zat ik met rood hoofd (het was er wárm!) bij Café Krul.

Thuisgekomen heb ik de site maar eens bekeken:
voor link klik hier
Dat had ik natuurlijk van te voren moeten doen, maar ik vergeet wel eens dat je voor museumbezoek eerst huiswerk moet maken. Ok, de tentoonstelling is dus opgebouwd uit 6 thema's. Weliswaar staat op de site niet welke thema's, maar let op, het staat wel op een bord bij de ingang. Zelfs met kleuren aangeduid. Ik heb dat verder niet teruggezien, maar ik geloof graag dat dat aan mij ligt.

Eén van de thema's is godsdienst. Hier gaat het al mis. De teksten (veel tekst, misschien wel te veel?) zijn warrig, tegenstrijdig en onsamenhangend. Termen als godsdienst, mythen, en symboliek worden door elkaar gebruikt. Er is eigenlijk geen samenhangend verhaal over de kerstening; het zijn meer losse opmerkingen, verdeeld over de hele zaal.

Thor's hamer (hanger)

Eén tekst gaat over het kindbeeld. Er wordt verhaald over een grafvondst van een meisje:
a) de tekst meldt dat kinderen waarschijnlijk als kleine volwassenen werden beschouwd  b) zegt ook dat ze dat eigenlijk helemaal niet weten, maar baseren op gevonden kleding en c) er is verder niets dat die stelling illustreert.

kralen van glas, brons en goud

Iets vergelijkbaars tref je over het ideaalbeeld van een Vikingman. Aan de hand van een aantal grafvondsten meldt een tekst dat de gevonden resten van een "vrije man" waren, maar dat hij niet voldeed aan het ideaalbeeld, want hij had alleen een mes en een bijl ; hij was echter wel ijdel, want hij droeg zijn zilveren riem zichtbaar voor iedereen en hij had een kam, enz. enz. Subjectieve opmerkingen, warrig taalgebruik, hopeloos.

Laatste voorbeeld: er wordt vrij veel verwezen naar Birka. Nu weet ik dat Birka in Zweden ligt, een Unesco Erfgoed site is, archeologen hebben er veel gevonden, en de plek is mede daardoor erg belangrijk voor de beeldvorming over de Vikingen. Maar dit alles heb ik niet uit de expositie.

lees hier over Birka

Wat de getoonde artefacten betreft: het zijn er behoorlijk veel, en ze zijn ook mooi en interessant. Ik denk wel dat ze een aardig beeld geven. Helaas ontbreekt consequent de datering. Er is een paneel over stijlontwikkeling, maar dat wordt niet verder uitgewerkt.
Echt mooi is de reconstructie met spijkers die aan vislijnen hangen. Ook mag je een zwaard optillen, dat is leuk en leerzaam.

ringspeld met grijpdiermotief, brons, zilver en goud

De vele, grote foto's zijn mooi, al zijn ze deels afkomstig van Wikipedia. Ik pieker daarover. Ga ik naar een museum voor plaatjes van Wikipedia?

Conclusie: Waarschijnlijk is het inderdaad de moeite waard om er heen te gaan als je niet al te veel weet van de Vikingen. De artefacten zijn mooi. De rest van de tentoonstelling (tekst, beeld en geluid) vind ik gewoon slecht.

Nog even dit: misschien sla ik de plank volkomen mis, omdat ik geen gebruik heb gemaakt van diverse media. Maar ik ben nu eenmaal erg visueel ingesteld en houd niet van zweterige koptelefoons die in mijn oren toeteren.

Wat ons betreft is het weer de hoogste tijd om naar Ribe te gaan, een prachtig stadje, niet ver van de Duitse grens in Denemarken, waar een Vikingmuseum is.

Op de BBC is een serie van Neil Oliver over de Vikingen. Bijna afgelopen, maar zeer leerzaam en prachtig om te zien.
lees hier over de serie

Het bijbehorende boek en de DVD zijn te bestellen:  boek (de DVD pas in november 2012).

De tentoonstelling duurt tot en met 28 oktober. Kijk naar de mooie spulletjes en succes met de rest.

Fyrkat, Denemarken. Reconstructie van laat 9de-eeuws huis.

De afbeeldingen zijn afkomstig van kaarten, gekocht in het museum. Op alle kaarten staat 750-1100 na Chr. als datering.
De foto van Fyrkat: A.B. van der Ploeg