Veldkeien

Associaties in Drents landschap


Enige tijd geleden was ik in het Groninger Museum, om de expositie Nordic Art te bezoeken. Een van de schilderijen die een diepe indruk op mij maakte, was Worn Out (Udslidt) van de Deen H.A. Brendekilde.
Kijk, hier is het:

bron: wikipedia

Ik vroeg me toen al af, of alle bezoekers wel wisten wat die mensen eigenlijk op dat veld deden, voordat de man ineen zeeg. Laat ik het maar uitleggen. Na iedere winter ligt zo'n veld (schrale grond) vol met keien, die door de vorst, regen en wind naar boven zijn gekomen. Alvorens het land te ploegen en te egggen (of met de hand omspitten!) moet je die stenen zoveel mogelijk weghalen, anders gaan je ploegschaar en de tanden van je eg stuk. Bukken, dragen, zwaar werk. Brendekilde wist als geen ander wat dat betekende. Zelf werd hij geboren in een arme familie, en werkte hij al jong mee als huurkracht op een boerderij. Ongetwijfeld heeft hij zelf met stenen lopen sjouwen.

Enfin, ook Drenthe staat bekend om zijn schrale gronden én zijn veldkeien.

Op zoek naar hunebed D31 bij Exloo kwamen we langs een pas bewerkt veld.

In de verte stond een grote, supermoderne trekker. Het werk zat er bijna op. In de sloot langs het veld zag ik dit:

Een behoorlijk stapeltje veldkeien. En ik dacht meteen aan het bovenstaande schilderij. Wat is er veel veranderd. Ik weet het wel, elke dag stoppen er boeren met hun bedrijf: geen opvolger, geen mogelijkheden tot uitbreiding, maar ook onvoldoende inkomen, omdat de groothandels en de grote supermarkten te weinig betalen voor melk en fruit. Maar al met al is het toch niet meer zo slecht als toen, in 1889, toen dit schilderij gemaakt werd.

Die stenen, die lagen daar wel aanlokkelijk. Vaak worden ze te koop aangeboden, langs de weg of op Marktplaats. Leuk voor in de tuin, bijvoorbeeld. Ik heb dan maar één klein steentje meegenomen.

Hij is zo groot als een luciferdoosje. Ik weet het wel, het mocht eigenlijk niet. En als ie terug moet, dan doe ik dat natuurlijk. Maar ik ben wel wijs met mijn souvenir: voor mij staat het symbool voor duizenden jaren ploeteren op het land.

Fotos: van Aag zelf