Uitgelezen (5): Huid en Haar

Huid en Haar (Arnon Grunberg)
Kennismaking met een aantal personen, die allen verbonden zijn met econoom Roland Oberstein. Het verhaal lijkt in eerste instantie over onschuldig overspel te gaan (voor zover overspel onschuldig kan zijn). Al gauw ontwikkelt het zich tot een beschrijving van gebrek aan liefde en intimiteit tussen mensen. Schaarste is een economisch begrip; hoe meer schaarste, hoe hoger de prijs. De marktwaarde bepaalt de verhoudingen. Wie bezit, wie neemt, wie heeft de macht? En hoe hoog is de prijs die moet worden betaald? Ook tijd is een economisch goed: hoeveel tijd besteed je aan wie en wat? En ten koste waarvan?
Ik heb enkele besprekingen gelezen. Over het algemeen waren die lovend. Op recensieweb (het klasje van Elsbeth Etty) bijvoorbeeld, staat een uitgebreide recensie van het boek. Wat mij echter opvalt in alle besprekingen is dat:
I. het gebrek aan empatisch vermogen van Oberstein zonder uitleg geaccepteerd wordt, en dat niemand aandacht besteedt aan de weinig liefdevolle uitlatingen van zijn moeder.  
II. Oberstein een "tweede-generatie-kind" is. Overlevingstactieken als: niets willen wat je niet kunt krijgen en alleen willen wat je wel kunt krijgen, komen dan ook in een niet-economisch licht te staan. Ook het ontkennen of niet onderkennen van gevoelens is een strategie die een mens in staat stelt ellende te doorstaan.
III. Terwijl Oberstein veelvuldig spreekt over de economie van het spel, ontgaat het hem dat zijn zoontje daar ook mee bezig is, op zijn eigen manier. De economie van het Nintendo-spel te doorgronden is een kwestie van leven en dood.
IV. Ten slotte heeft Grunberg het over het belang van de taal. Zijn taal staat in dienst van het verhaal, is karig en zeer functioneel. "Wij economen bouwen modellen van de werkelijkheid". Doet een schrijver niet hetzelfde? en dan een stukje verderop: "De taal doet er toe. De keuze van de woorden is belangrijk".
De taal van Arnon Grunberg: helder, hard en ijzig indrukwekkend.

Uitgelezen (4): Bittere bloemen

Bittere bloemen (Jeroen Brouwers)
Twee weken geleden uitgelezen en weggelegd. Je kunt dus wel stellen dat ik het verhaal hebben laten bezinken. Korte samenvatting: hoogbejaarde man wordt na glanzende carriére door zijn dochter op een cruise gestuurd. Groot toeval: daar treft hij de stille liefde van zijn leven, een veel jongere vrouw die jaren geleden plotsklaps verdween. Het boek doet verhaal van zijn ontluikende gevoelens voor haar, en tegelijkertijd van het verval van geest en lichaam van de oude man.
(Tot mijn grote ergernis realeer ik me nu dat ik niet weet waar de titel op slaat. Er is vast wel een juichende recensie te vinden die dat verklaart).
De kwestie die mij ondertussen bezighoudt is: al die verhalen van kwakkelende mannen zijn zo ernstig, ze nemen zichzelf zo serieus en het zijn er zo veel. Falende ingewanden, krakende botten, de niet-functionerende geslachtsdelen: dat boeit mij toch niet! Ooit een roman door een vrouw over een vrouw in de overgang in de Ako-top vijf gezien, die niet met montere zelfspot werd geschreven? (ja, ok, Renate Dorrestein). Waarom schrijven vrouwen niet over verzakkingen, zweetbuien, uitstrijkjes en eendebekken? Waarom zijn wij altijd maar flink; even doorbijten en voor alles: met humor? En ondertussen zien we boekenkasten gevuld worden met zeurende mannen, die ondertussen naast ons liggen te snurken. Daar klopt iets niet. Ik heb er in ieder geval weer even genoeg van. Ik wil of een echt ontroerend verhaal of een opwekkend, interessant boek. Laat me lachen, laat me huilen, geef me iets om over na te denken!

Uitgelezen: Alles kantelt (3)

Alles kantelt, Tomas Lieske

Anton, 35 jaar, komt op een dag zichzelf als jongen tegen op straat. Dat is, volgens de achterzijde van het boek, de kern van het verhaal. In slechts 240 pagina's komen o.a.de volgende thema's langs:
- Opgroeien in de jaren na/tussen de puinhopen van WO II,
- de relatie van de zoon met zijn vader (oplichter, opportunist, held, kindermisbruiker, etc)
- de komst het duitse pleegzusje en haar relatie met de verschillende gezinsleden
- de epileptische aanvallen van de hoofdpersoon
- het kortdurende, liefdevolle huwelijk van de hoofdpersoon, het verongelukken van zijn vrouw en de nasleep daarvan
- het ontmoeten van zijn jongere alter ego en de reis door Duitsland met de jongen
- zijn seksuele gevoelens en taboes (incest of niet en misbruik).
Tijdens het lezen groeide mijn ergenis. Volslagen ongeloofwaardig op zijn tijd en een o-kijk- mij-eens-knap-doen constructie. Het zo bejubelde taalgebruik kwam ik niet tegen. Het boek ontroerde me evenveel als een vlieg in mijn thee doet. Jammer, temeer omdat ik Dünya geweldig vond.

P.M. Ik schrijf bij voorkeur geen negatieve blogs/tweets. Maar als je alle gelezen boeken wilt bespreken ontkom je er soms niet aan. Daarom met nadruk: de meeste schrijvers hebben hard hun best gedaan. Als ik het resultaat niet waardeer zegt dat meer over mij dan over hen.

Uitgelezen: Wolf Hall (2)

Hilary Mantel: Wolf Hall

Het gebeurt zelden dat je een nieuwe schrijver leert kennen die je zo boeit dat je je al lezende verheugt op die andere boeken van hem/haar. Alsof je de deur van een schatkamer hebt gevonden en dat boek je een voorproefje geeft van al het moois dat je te wachten staat. Wolf Hall is zo'n boek.
Tijdens het lezen sta je midden in het leven van Thomas Cromwell, die zich gestaag opwerkt tot adviseur en vertrouwenspersoon van Henry VIII.
Het boek is in één woord magistraal. Sterke beschrijvingen, levensechte dialogen. Cromwell is een mens geworden, zijn personage is ingekleurd.
Hilary Mantel zegt een persoonlijke ervaring met het Kwaad te hebben gehad. Ze kent het Kwaad, ze heeft Het gezien, gevoeld en beleefd. Ze vertrouwt de wereld niet echt. Haar hoofdpersonen zijn diep menselijk: hun liefde en trouw maakt hen dierbaar. Zij kenmerken zich door verregaand oppportunisme, ijdelheid, opppervlakkigheid, maar ook door veerkracht en doorzettingsvermogen. Het kwaad dat zij een ander aandoen (vernederingen, pijn, de dood) komt voort uit menselijke gevoelens: angst, jaloezie, godsdienstige overtuiging. Niet altijd een optimistische kijk op het leven, wel realistisch.
Hilary Mantel wekt ook je nieuwsgierigheid: je wilt meer lezen over de hoofdpersonen, hun portretten bekijken, de kastelen en kerken bezoeken.
Kortom: een inspirerend, ontroerend en spannend boek.


Ook in het Nederlands verkrijgbaar: Wolf Hall

Druiven oogsten

Vandaag is de herfst begonnen. Vorig jaar zaten we, in november, in Saarburg, in de buurt van de Moezel en de Saar: een echt wijngebied.

hier is het om te doen!

 De oogst was binnen, wijnfeesten waren achter de rug, het toeristenseizoen zo'n beetje voorbij. Alle aandacht was gericht op Allerheiligen. Hof en Weingut werden grondig geboend. Aan de straat stond het afval; naast de containers stapels afgeschreven terrasstoelen, tafeltjes, bankstellen, enz. De hangbakken met geraniums werden geleegd. En ook buiten werd opgeschoond. De wijnstokken werden gesnoeid, en zoals elke ouderwetse tuinder weet, is het het beste als je je snoeimateriaal opfikt. Geen betere methode om schimmels te verdelgen. Helaas voor hen is dat heden ten dage vaak verboden, door de gemeente, of zelfs door Europa. Een gewoonte die letterlijk eeuwen bestaat zal verdwijnen, want de boetes zijn niet mals. Wat overblijft van een tijd zonder zorgen over luchtverontreiniging en opwarming van de aarde zijn de vele afbeeldingen op middeleeuwse miniaturen, schilderijen en foto"s. Toch jammer.

Mondzorg met een extra dimensie

Ik ben in de eerste maanden van dit jaar een flink aantal malen bij de tandarts geweest. Nou is volgens mij niemand dol op de tandarts, maar er zijn een aantal zaken die beter kunnen.
Zo moest ik "happen". Tandarts en assistente roepen 100 maal "door je neus ademen" terwijl je keel volloopt met een afgrijselijk goedje, een chemische geur en smaak vullen je holtes. Tussen de hapsessies door past en meet de tandarts met haar gehandschoende vingers. Latexsmaak met een desinfecterende luchtje in je mond. En daar hebben we het, de katalysator voor herinneringen en associaties. Geur.
De oudste herinneringen in een mensenleven zijn verbonden met geur: je ouderlijk huis, het linnengoed, de geur van je vader (scheerschuim, pijptabak), etc. In mijn geval ook: de lucht van oplosmiddelen, lijnolie en groene zeep (ik woonde boven de verfwinkel van mijn opa).
Met de geur komen de emoties. Basale gevoelens: veiligheid, geluk, maar ook angst.
Om koopgedrag te stimuleren werkt de detailhandel allang met geuren: verse koffie, dennegeur, vers gebakken brood, bloesems.
Waarom de tandarts niet? Naast het muziekje en de leesportefeuille een vers boeket in de wachtkamer.
En dan het belangrijkste, in de behandelkamer de keus uit verschillende smaken handschoen: pepermunt, banaan, aardbeien. Bij de drogist zijn alle mogelijkheden alllang te koop in een iets andere latex-toepassing.
Dus kom op tandartsen: versier het leven, breng eens wat smaak in de praktijk!

Uitgelezen: Caesarion (1)

Tommy Wieringa: Caesarion.
Het verhaal over de band tussen Ludwig Unger en zijn ouders; opgroeiend bij zijn moeder, met een verdwenen vader.
Speelt zich deels af in Oost-Groningen, en daardoor voor mij extra herkenbaar.
Het verhaal jaagt je voort, zodat je vergeet op de zinnen te letten. (in "Ga niet naar zee", ook van TW, wordt het belang van goede zinnen beklemtoond). Misschien nog eens lezen, maar dan langzaam en met aandacht voor het ambacht van het schrijven? Ik moet het even laten bezinken.
Een goed boek houdt je langer bezig dan het lezen ervan op zich: dat is hier dus wel het geval.
Is het in de stijl van of een kopie van John Irvings? Laten we zeggen: de school van John Irving. Samenvattend, op zijn Gronings: 't kon minder.