zaterdag 20 september 2014

Memorabilia: keuken emaille

Verspreid door ons huis staan allerlei voorwerpen van emaille. Sommige gekocht, andere gekregen.
Een aanzienlijk deel komt uit het ouderlijk huis van man: groen, met een gouden randje. Voorraadbussen, een wasbak ( waar mijn schoonmoeder tot ver in de jaren negentig in bleef afwassen, al paste hij niet echt in een moderne gootsteen), schalen, noem maar op.



Er is een tijd geweest dat in ieder huishouden de keukenuitzet uit emaille voorwerpen bestond. Aan het eind van de negentiende eeuw verschenen de eerste voorwerpen op de markt. Het was meteen een enorme hit. Logisch: daarvoor was men voor het koken aangewezen op keramiek (breekbaar) of bv koperen pannen, die aan de binnenkant vertind moesten zijn. Sleet de tinlaag, of raakte die beschadigd, dan lag vergiftiging op de loer. Email was licht, stevig en makkelijk schoon te maken.

In Nederland lag de bloeitijd voor emaille keukengerei tussen 1939 en 1955. DRU (van de kachels) was één van de grootste leveranciers.
Er was een standaard keukenuitzet te koop, die bestond uit (ik citeer):
5 pannen,
1 aardappelpan
1 koekepan
1 steelpan
1 fluitketel

1 melkkoker
1 vergiet
1 lepelrek met 4 lepels
1 zand, zeep en soda-rek




1 wasbak
1 zeepbakje + treef
1 theebladenbakje


nieuw gekocht, zo mooi!


Vraag eens aan je kinderen wat een treefje is, of wat het nut van zand in de keuken is, en ze staren je waarschijnlijk glazig aan.
Daar was natuurlijk van alles aan toe te voegen. Een broodtrommel bijvoorbeeld.





 Heel bekend en nog regelmatig in gebruik is het petroleumstel (er moet alleen even een nieuwe lont in).



De standaard uitvoering was "gewolkt". De oma van mijn vader had die versie in huis. Zijn andere oma had een iets deftiger variant: wit met een blauw randje. Heel chic, en duurder.

Alles is perceptie: ik was geneigd te denken dat emaille vooral een lagere klasse-iets was, maar verre van dat. Bovengenoemde uitzet koste maar liefst f 25,85 in de tijd dat een arbeiders weekloon 7 gulden bedroeg. Wilde je een kleurtje, zoals rood of staalblauw, dan betaalde je maar liefst f 32,95!

Mijn schoonmoeder kocht haar keukenuitzet voor haar trouwen (1957?)  in de stad, waarschijnlijk in Meppel. Jammer genoeg weet ze niet meer waar. Het zal een soort warenhuis geweest zijn.
De tijd dat je voor je trouwen (of samenwonen) een hele uitzet aanschafte, is voorbij. Het begint al met op kamers gaan: je krijgt overtollig serviesgoed van familieleden, snuffelt bij de kringloopwinkel, HEMA, de Action en Blokker. En dan is er altijd nog de Zweedse woongigant. Ondertussen verdwijnen de zelfstandige winkeltjes met huishoudelijke artikelen. Smit in Winschoten, De Klomp in Groningen, noem maar op. Hoe jammer is dat?

Om op het emaille terug te komen; in de jaren 70 was het bekeken. Nieuwe materialen verdrongen het emaille: hittebestendig glas, RVS en aluminium. Toch blijft emaille populair om haar decoratieve waarde. En ondanks mijn goede voornemens (niet nog meer spullen!) heb ik laatst nog wat nieuws gekocht.



Alles wat een nog functie heeft mag blijven, de rest gaat weg. Per saldo ietsje meer ruimte, hoera!
Vraag de generatie boven je eens naar hun herinneringen met keukenemaille. Als dat nog kan, tenminste. Je hoort nog eens wat.

bron: Digibron.nl
foto's: van Aag zelf

dinsdag 9 september 2014

Hunebedcentrum Borger: buiten

En ja hoor, daar gingen we weer. Opgewekt en met een open blik richting Borger. In de herkansing!



Ik kwam deze keer vooral voor het buitenterrein. Daar worden in no-time diverse woningen opgebouwd. Aan de akkertjes kwam men dit jaar, geloof ik, niet echt toe, maar wat er stond was mooi.


vlas
Verspreid staan er diverse soorten van onderdak.


tipi/rendierjagers  






Er staan een aantal big packs met kloetjes er in.


Er ligt een stapel takken.







En grote stammen voor het gebinte.

model, staat binnen.




Vakmanschap, dat helpt ook. Dan bouw je dus een huis.



Een echt hunebeddenbouwershuis.



Ga je voor de Bronstijd, dan wordt het huis groter, bouwtechnisch al wat gecompliceerder en met een echte deur.







En wat wordt dit?


 Geen idee. Spannend. Over een poosje maar weer kijken. 



Het Hunebedcentrum ligt even buiten het dorp Borger. Volg de bordjes en je komt er vanzelf. 

vrijdag 5 september 2014

Hunebedden: Noord-Sleen, D51 en D50

Je kunt zeggen dat ik het mooiste voor het laatst heb bewaard. Dit  zijn de laatste twee (bekende) hunebedden in Drenthe die ik heb bezocht. Ik heb ze nu allemaal gezien, sommige meerdere malen. Ik scharrel nog wat bij die in Groningen en Overijssel, en dan op naar het volgende onderwerp. Maar voor nu:  D50 en D51.

Op aanraden van een Twitter-volger zijn we in het voorjaar naar Noord-Sleen gegaan. Eerst vind je in een bosje aan de linkerkant van de Hunebedweg een klein hunebed, D51. Ooit telde het 14 zijstenen, met daarop 7 dekstenen.


Veel is er niet van over. Van Giffen heeft het onderzocht en stelde vast dat iemand hem voor was geweest: "de kelder was sterk doorwoeld".
Er groeien mooie (korst-)mossen op,  dat dan weer wel.
De stenen die er nog zijn hebben barsten. Daar blijft na regen wat water in staan. En daar groeit dan weer ander mos. De natuur zoekt altijd zijn eigen weg.


Maar goed, we waren hier snel klaar, en ik was een beetje teleurgesteld. Was dat nou alles?
Even verderop, echt een kwestie van meters, moest het tweede hunebed liggen, verstopt achter een boomsingel.



Wauw! Ik bedoel: echt wauw!



Dat is pas een hunebed. Kijk zo'n rijtje kransstenen eens staan.



 Wachters op een rij.


Obelix zou er zo mee weglopen. Deze is niet wetenschappelijk onderzocht. Waarom niet? Misschien wel omdat hij zo mooi is: daar ben je zuinig op. Niet verstoren!
Ondertussen dacht ik opeens aan de bekende Franse postzegel van Carnac. Deze dus.



Waarom is er in Nederland nog geen zegel verschenen met een hunebed er op? Zeker nu we een echte geschiedenis-canon hebben, die nota bene begint met de hunebedbouwers!
Daar moest wat aan gedaan worden. En kijk eens:





Bedacht, besteld en ook al gebruikt. Het afgebeelde hunebed is D1, bij Steenbergen. Daar ben ik destijds begonnen. Een mooie afronding van dit project.


Noord-Sleen ligt in de gemeente Coevorden.
D50: N 52 47.761   E 006 47.47.222
D51: N 52 47.686   E 006 47.171


Bron: Gids voor de hunebedden in Drenthe en Groningen- Wijnand van der Sanden
Franse zegel: www.wikitimbres.fr

Voor wie interesse heeft: de zegels zijn bij mij te bestellen voor 9,95 per vel (10 stuks) excl. eventuele verzendkosten.Dit kan o.a. door te klikken op de enveloppe bovenin de rechterkolom.