Kate Atkinson: Leven na leven

Dit boek is er al even. De Nederlandse vertaling verscheen in de zomer van 2014. Nu pas kwam ik het in de bibliotheek tegen, meteen van de plank gegrist en naar huis.

Het boek geeft antwoord op de door de schrijfster gestelde vraag: stel dat je je leven steeds over mocht doen. Keer op keer, net zoalang tot je het goed hebt. Tot je de valkuilen van het leven handig hebt ontweken, om zo tegenslagen en rampen te kunnen voorkomen. Zou dat kunnen? Zou je dat willen?

Zo volgen we de vele levens van Ursula Todd, die keer op keer geboren wordt tijdens een sneeuwstorm. Ze leeft een paar minuten, ze leeft enkele jaren, ze leeft haar leven ten volle uit.
En hoewel wij denken dat we zelf controle hebben over ons leven, blijken omstandigheden en juist onbewuste keuzes van grote invloed op het verloop daarvan.
Ursula wordt zich er steeds meer van bewust hoe haar keuzes uitpakken. En uit alle mogelijkheden die ze heeft gehad kiest ze tenslotte het pad dat haar in staat moet stellen de wereldgeschiedenis ingrijpend te veranderen.

Een tweede thema is de Blitz.
Natuurlijk weet ik dat Engeland zwaar gebombardeerd werd door de Duitsers. V1 en V2 zijn gevreesde begrippen. Maar of het door de Engelsen zelf komt (just muddling through!) of door series als Dad's Army, op de een of andere manier is de heftigheid van die bombardementen niet altijd even goed doorgedrongen.
Ik las zojuist bijvoorbeeld dat London in 1940 gedurende 57 op elkaar volgende nachten werd gebombardeerd. De Blitz duurde acht maanden, tijdens die periode werden meer dan 1 miljoen huizen verwoest, en meer dan 40.000 mensen vonden de dood.
In het boek wordt een realistische, en dus tamelijk gruwelijke beschrijving gegeven van het leven tijdens die periode. De onbeschrijvelijke moed van velen, het koppige doorgaan ondanks alles; deze bladzijden leerden me veel over een kant van de oorlog die ik nog niet goed kende.

Het deed me denken aan een lief, maar ook beklemmend kinderboek: Kiekeboe! van Janet en Allan Ahlberg. Ik laat enkele afbeeldingen zien.

Ik denk dat elke ouder dit herkent. Zo'n stevig warm lijfje, trappelend om aan de nieuwe dag te beginnen.

Dat kleine bedje staat vlak bij het grote ledikant. Zo'n vreedzaam tafereeltje. Dacht je. Maar het jasje over de stoel, en vooral de tas aan de beddeknop duiden op ernstiger zaken.

En ook op dit plaatje lijkt alles goed en wel. Behalve dan het ingestorte huis in de rechterhoek en de zwevende Blimp.

Zo onschuldig over en voor kinderen. Zo ernstig voor ouders, zowel die in het boek als de papa/mama die het voorleest: de dreiging en het gevaar, waar je je kind voor wilt beschermen, zodat het zo lang mogelijk in alle onschuldige vrijheid kan spelen en blij zijn. 
Als je het boek gelezen hebt, snap je misschien de associatie met dit mooie kinderboekje. 

Ursula maakt de oorlog aan beide kanten mee: in Londen én in Duitsland. Meer zeg ik niet, ik wil de plot niet verraden, maar ook hier wordt duidelijk hoe je nietsvermoedend denkt een goede keuze te maken om vervolgens door de raderen van de geschiedenis vermorzeld te worden.

Ik vind het een geweldig boek. Ik vraag me wel af of het een leventje minder had gekund. Dus ga ik hem nog een keer lezen, kijken hoe ik het dan vind.


Kate Atkinson: Leven na leven.  Uitgever:Atlas Contact.
Oorspronkelijke titel: Life after life.

Janet en Allan Ahlberg: Kiekeboe! Alleen tweedehands verkrijgbaar. De Engelse versie "Peepo!"is wel verkrijgbaar.