Geboortelap

 Afgelopen week zag ik een plaatje langskomen, ik meen dat het op Twitter was. "Die ken ik" dacht ik.

Hier is mijn exemplaar.

 Ik heb twee geboortelappen, een heel kleine, die niet helemaal gelukt is, en een grotere, met naam, geboortedatum, en een aantal motieven. 

Die motiefjes zijn afkomstig uit een boek dat ik geërfd heb.

 

Veel figuren hebben een symbolische, vaak christelijke betekenis. Over de druivendragers vond ik het volgende.

Nadat Mozes zijn volk door de woestijn had geleid kwamen zij aan bij het land Kanaän. Uit voorzichtigheid besloot Mozes een aantal (ver)spieders vooruit te sturen, om een indruk van het land te krijgen.

Ik citeer: "Het was toen de tijd waarin de eerste druiven rijp waren."

En even verderop: "Na veertig dagen keerden zij terug om verslag te doen en zij dragen zo'n grote druiventros met zich mee dat twee mensen nodig zijn om hem te dragen" (Numeri 13).

Dat zijn ze. De spieders, de druivendragers. Afkomstig van een Friese lap uit 1804.

Er staat nog meer op.

Links nog een druivenrank van een merklap uit 1760. Google (christelijke) symboliek druiventros en je wordt overspoeld met verklaringen, waarbij God als wijnboer optreedt, er vruchtbare en onvruchtbare takken zijn, die dan gesnoeid moeten worden, etc. etc. In de ster en de krans rechtsboven kun je monstransen herkennen. 

De zwaan lijkt me tamelijk Luthers, de kerkelijke zwaansymboliek kwam hier vanaf eind 16de eeuw voor, maar er zal ook wel een oudere betekenis zijn. Volgens mijn boek zijn zwanen trouwens een typisch Fries stamteken, de schrijfster verwijst hierbij naar het uilenbord.

Ik denk niet, dat mijn moeder (uitgesproken tegenstander van elke georganiseerde vorm van godsdienst) zich bewust was van de lading die ze aan het lapje meegaf. Dat vind ik wel vermakelijk.

Een geboortelap is een speciaal soort merklap. Merklappen waren in zekere zin oefenlapjes, maar ook een archief: een verzameling van randjes en motieven (soms streekgebonden of van moeder op dochter doorgegeven) waarmee linnengoed en kleding gemerkt kon worden. De merklap was ook een verbeelding van de familiegeschiedenis: trouwdata, geboortedata, aantal kinderen, verwijzingen naar dagelijkse bezigheden...

Persoonlijk vind ik het een goed idee om, als de naamgever van de geboortelap uit de tijd is, ook de sterfdatum op de lap te borduren. En dan mee in de kist. Een mooie afronding. Of ingenaaid in een verzameling familie-geboortelappen. Jammer genoeg is er bijna niemand meer die borduurt, en die nakomelingen van mij doen niet zo aan symbolen en rituelen. Jammer, maar ik bedenk er vast nog wel wat op. Wegdoen kan altijd nog.