dinsdag 22 juli 2014

Memorabilia: de wasmand

We wonen in een nogal groot huis. En we hebben allang geleerd: het maakt niet uit hoe groot ons huis is, in een mum van tijd is het stampvol. 
Mijn moeder schijnt wel eens gezegd te hebben; huishouden is 70% opruimen. Dat lijkt me een aardige schatting. Enfin, ik heb er al vaker over geschreven, we hebben echt heel veel spulletjes. Die bevredigen je verzameldrift (tijdelijk), maar er is meer aan de hand. "Het zijn maar dingen", roep ik vaak. "Herinneringen zitten in je hoofd".
Toch bewaar ik nog steeds van alles.

Memorabilia, een ander woord voor souvernirs. En in zekere zin zijn veel spullen souvenirs, namelijk uit voorbije tijden. Zoals de wasmand op onze slaapkamer.



De mand komt uit mijn ouderlijk huis. We haden er twee of drie. De "grote" was ging de deur uit, naar de wasserij.  Lakens, tafellakens, dat werk. Elk stuk was gemerkt, cijfers in onuitwasbare inkt, ingenaaide merkjes of (later) opgeplakte/vastgeniette labels.



En de rest? Ik wéét het niet meer. Wasrekjes aan de deuren, moeder aan het strijken met de radio op "Kleutertje Luister", dat herinner ik me nog wel. Een centrifuge hadden we al langer. Soms heb ik heimwee naar het geluid van zo'n ding, het water dat eerst snel en daarna langzaam uit het tuitje onderaan spoelde, het geschud als de was ongelijk verdeeld in zat....
In 1965 zijn we verhuisd naar een dorp midden in Drenthe. Daar kwam nog een grote vrachtauto de manden vol schoon goed brengen, maar mijn moeder had er genoeg van. Er kwam een "snelwasser" oftewel een vol-automatische wasmachine. Een bovenlader, wat met natte lakens nog wel een gedoe was. Af en toe sloegen de stoppen door, maar verder was het beslist een aanwinst.
We pasten daarmee precies in de trend: omstreeks 1960 beschikten 5 op de 10 huishoudens over een wasmachine en tien jaar later meer dan 8 op de 10. *)
In 1968 was de trommeldroger (centrifugerende wasmachine) op de markt gekomen, die was nog aantrekkelijker.
Een wasmachine was ook niet zo'n luxe-artikel als een koelkast: het uitbesteden van de was kostte natuurlijk nogal wat, en zeker met een groot gezin kon het uit om een machine te kopen.

De wasmanden werden voortaan gebruikt voor het verzamelen van de vieze was. En later nam ik er één mee. Die mand hoeft niet weg, de inhoud moet wel kritisch bekeken worden. Maar voor de mand geldt hetzelfde als voor véél spullen: het is niet alleen een ding, er hoort een verhaal bij.




*) Bronnen: Pieter Stokvis (red.): Geschiedenis van het privéleven, 
citaten en cijfers uit Van Setten/De mechanisering van het huishouden
 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten