zaterdag 26 juli 2014

Uitgelezen: De lessen van mevrouw Lohmark



Mevrouw Lohmark geeft biologie op een kleine middelbare school, die wordt bedreigd door krimp. Geboren en getogen in de DDR heeft ze moeite zich aan te passen aan de nieuwe tijd; de moderne opvattingen over lesgeven en pedagogie wijst ze af.
Alles beoordeelt ze vanuit haar vakgebied, ze ziet in het onderwijs een survival of the fittest. In zwakke leerlingen is ze niet geïnteresseerd: verspilde energie.
Volgens de schrijfster is mevrouw Lohmark een prototype dat op ieder school voorkomt: star, autoritair. Toch ben je geneigd haar handelen als het resultaat van haar DDR-verleden te zien. Langzamerhand nemen de gedachten van Lohmark een steeds groter deel van de tekst in beslag. Een dwangmatig malen over alles wat ze ziet: opschietend onkruid, een gepeste leerling, de struisvogels van haar echtgenoot. Een steeds terugkerend onderwerp is haar dochter, die in de VS woont en niet van plan is terug te komen.
Ondanks haar harde houding voel je toch wel empathie voor mevrouw Lohmark. Het valt ook allemaal niet mee, dat begrijp je als lezer wel, en misschien vind je het soms ook wel juist, dat leerlingen af en toe stevig worden aangepakt. Een onderwijzeres is geen vriendin, nietwaar? Ook haar moederschap maakt haar wat menselijker. Je gaat een heel eind mee, ook als haar gedachtenstroom zowat op hol slaat, als er sexuele interesse in een leerlinge wordt gesuggereerd, ondanks haar onverschilligheid voor een getreiterde leerling, en als de schooldirecteur haar uiteindelijk de wacht aan zegt, heeft ze nog steeds je sympathie. Pas op de laatste pagina's slaat dat om. Ik las... en herlas. Daar lag de grens. Voor mij een duidelijk taboe. De schrijfster zegt dat ze altijd sympathie heeft gehouden voor Lohman. Ikzelf had even geen medelijden meer. Dat zegt meer over mij dan over de hoofdpersoon. Een boek dat je wat over jezelf leert, kom daar maar eens om!

Behalve dat het een lezenswaardig boek is, zijn ook de illustraties geweldig. Het gaf een feestelijk gevoel, als je een bladzijde omsloeg en daar opeens weer een mooie tekening verscheen. Een beetje zoals vroeger, toen je boeken allemaal geïllustreerd waren. Waarom doen we dat niet vaker? Judith Schalansky, de schrijfster, is typograaf en vormgever. Het boek is dan ook een feest voor het oog. Absolute aanrader.


De lessen van mevouw Lohmark, vertaling van Der Hals der Giraffe

lees hier meer

Geen opmerkingen:

Een reactie posten