Ik heb een diep argwaan jegens literaire hypes. Vaak heb ik wel een vermoeden of ik een boek(-enreeks) wel zal waarderen of niet. Als iedereen dan maar blijft roepen dat deze of gene schrijver zó geweldig is, ga ik toch twijfelen. Het kan ook geen kwaad om verder te kijken dan je eigen neus lang is. Zo ook een aantal jaren geleden, met de boeken van Stieg Larsson. We zouden op vakantie gaan, en ik vroeg me af of ik de drie delen zou aanschaffen. Veel geld voor iets dat ik misschien niet leuk zou vinden. Gelukkig konden we ze lenen. Viel dat even tegen. Wat was ik blij dat ik daar geen tientallen euro's aan verkwist had.
Dus toen de ster van Karl Ove Knausgård begon te rijzen, was ik even argwanend. Ik las recensies, interviews, zag hem op televisie. De man zelf was in ieder geval interessant. Maar ja, vanwege het enthousiasme waren zijn boeken voortdurend uitgeleend. Tot ik drie weken terug Zoon in de bieb zag. Hebben is hebben en krijgen is de kunst.
Al op pagina 23 een feest van herkenning. De kleine Karl-Ove was bang voor vossen. Nu, dat was ik ook, gillend wakker worden uit nachtmerries met vossen, angstig achterop de fiets door het bos: doodsbang.
Even verderop, op pagina 25 (ik citeer): "We droegen rubberlaarzen, dikke oliebroeken en regenjacks in felle kleuren, met de capuchon strak rond ons hoofd gesnoerd, zodat alle geluiden veranderden; je eigen ademhaling en de bewegingen van je eigen hoofd, als je oren langs de binnenkant van de capuchon schraapten, klonken de hele tijd luid en duidelijk, terwijl al het andere gedempt werd en ver weg leek te gebeuren".
Zo was het! Dat vervormde geluid, het getik op je regenjas, dat was ik helemaal vergeten en nu zat het weer in mijn hoofd. En het krakende meebewegen van die stijve regenjassen, je sokken die in een knoedeltje voor in je laarzen eindigden.
Iemand die met één lange zin je eigen kinderjaren weet op te roepen, wat geweldig.
Volgens mij liepen in heel Noordwest-Europa kinderen er zo bij, tijdens mijn jeugd.
Dat je je niet veilig voelt in je eigen huis, door de diep gewortelde angst voor je vader, dat brengt vaak een gevoel van schaamte met zich mee. Kinderen zijn eindeloos loyaal aan hun ouders. Om zo genadeloos eerlijk te schrijven, vraagt veel moed. Het schijnt dat Knausgård zich erg schuldig voelt over het feit dat hij de vuile was heeft buitengehangen. Een deel van de familie heeft hem aangeklaagd, vanwege de manier waarop hij zijn vader (allang overleden) heeft beschreven. Ze hebben de rechtzaak verloren, en Karl-Ove vervolgens verstoten. Dat zijn moeder, zijn broer en zijn beste-vriend-van jongs-af-aan hem wel trouw zijn gebleven zegt misschien voldoende. Je ziet dat ze de neiging hebben hem te beschermen.
Om me een oordeel te vormen moet ik meer delen lezen. En zo chagrijnig ik was over die Larsson-boeken, zo blij ben ik met Knausgård.
Op de foto: Mops, uit de prachtige serie, gebaseerd op Samen op 't eiland Zeekraai/ Vi på Saltkråkan van Astrid Lindgren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten